Op weg naar een gereformeerde oecumene? II

In het vorige artikel schreven we over het voorlopig kerkverband dat onder de naam Gereformeerde Kerk vrijgemaakt apart verdergaat los van de tot Nederlandse Gereformeerde Kerken (NeGK) gefuseerde kerkverbanden. We gaan in op de gronden die ze daarvoor in hun verklaringen hebben aangegeven.

Principiële gronden
De drie kerken stellen dat NeGK afwijken van de norm van Schrift en belijdenis. Als zaken waarbij dit aan de orde is, noemen ze specifiek het besluit over de vrouw in het ambt en het aanvaarden van de nieuwe kerkorde. Deze nieuwe kerkorde legitimeert ruimte voor meerdere vormen van tegenstrijdige Schriftuitleg en een losse binding  aan de belijdenis.

Het is een positieve en verblijdende zaak dat de drie GKv-kerken hebben ingezien dat deze ontwikkeling voor hen een absolute belemmering  vormt om deel te nemen aan het verenigde kerkverband van NeGK. Ze stellen vast dat hier definitief een weg wordt ingeslagen waar de norm van Gods Woord en de binding aan de belijdenis worden losgelaten. 

De verklaring van Vroomshoop is nog iets directer dan de andere, in die zin dat de NeGK niet meer voldoet aan de kenmerken van de ware kerk.

Wat is het goed om te zien dat deze kerken met deze keuze zich laten leiden door Schrift en belijdenis en daarom zo’n moeilijke stap willen zetten. Met hun openbare verklaringen wordt duidelijkheid gegeven richting de gefuseerde kerken maar ook naar andere kerken. Met name kerken die zich eerder hebben afgescheiden van de GKv, zoals DGK en GKN krijgen door deze verklaringen duidelijkheid waar GKv Capelle a/d IIssel-Noord, GKv Urk en GKv Vroomshoop voor staan. Ze willen zich laten leiden door Schrift en belijdenis en willen een kerkorde die daar recht aan doen. Deze uitspraken werken mee aan herkenning die nodig is bij eventuele toenadering.

Reformatie
Naast deze positieve zaken, zijn er ook een aantal punten die teleurstellend zijn. Om te beginnen missen we in beide verklaringen een toon van ootmoed en de noodzaak van reformatie. Er is immers niet sprake van een onverwachte en plotselinge wending binnen de GKv met de fusie. Nee, dit is het gevolg van een ontwikkeling binnen de GKv die al minstens dertig jaar gaande is en sinds twintig jaar al meerdere vrijmakingen en onttrekkingen tot gevolg heeft gehad. Dat komt duidelijk uit in wat bladen als Reformanda, De Bazuin en Nader Bekeken daarover hebben geschreven. Bovendien zijn er jarenlang bezwaren bij de GKv ingebracht in de kerkelijke weg. Zelfs een buitenstaander als Prof. G. Dekker heeft dit opgemerkt en schreef er 10 jaar geleden een boek over, getiteld De doorgaande revolutie (De Vuurbaak, 2013).   

Veel breder
Niet alleen was de neerwaartse ontwikkeling een langdurend proces, het was toch ook veel breder dan alleen de zaak van de vrouw in het ambt. In de loop van de jaren zijn er meerdere verklaringen  afgegeven zoals rond 2003 (DGK) en in 2010 (Dalfsen). Bij deze verklaringen was nog geen sprake van een genomen besluit rond de vrouw in het ambt. Zonder volledig te zijn, noemen we als zaken waar Gods Woord en de Gereformeerde belijdenis werden verlaten:

• De zondagsrust op basis van het vierde gebod
• Het zevende gebod m.b.t. echtscheiding
• Het aanvaarden van liederen in de eredienst die tegen Gods Woord en de belijdenis ingaan
• Schriftkritiek m.b.t. Genesis 1-3
• Open avondmaal voor hen die geen lid zijn van de Gereformeerde Kerken
• De tolerantie van dwaalleer in andere kerken waarmee men plaatselijke eenheid heeft in een samenwerkingsgemeente

Daar zijn na 2010 o.a. bijgekomen:

• Het ontbreken van tucht m.b.t. praktiserende homoseksuelen en buitenechtelijk samenwonenden
• Het ontbreken van leertucht m.b.t. bijvoorbeeld de alternatieve verzoeningsleer
• Het aanvaarden van de evolutietheorie en de daarbij horende Schriftkritiek
• Het participeren in de nationale synode en andere oecumenistische verbanden

Al twintig jaar geleden is in de Akte van Vrijmaking (september 2003) opgemerkt dat de GKv van ware kerk een pluralistische kerk is geworden: ja en nee, zuivere en onschriftuurlijke leer hebben een wettige plaats naast elkaar. Het is nu wel vele malen erger geworden, maar de norm van Gods Woord was in het kerkverband al lang op meerdere punten los gelaten.

Nauwgezet en met grote zorgvuldigheid
De vraag aan de drie GKv-kerken zou nu toch moeten zijn: hoe staat u daarin? Hoe beoordeelt u dit?

De verklaring van Urk en Capelle aan den IJssel-Noord spreekt alleen over “nu”. Daarbij worden geen andere concrete zaken genoemd dan vrouw in het ambt en de nieuwe kerkorde.

In de verklaring van Vroomshoop lezen we behalve deze zaken nog wel van “grote zorgen en verdeeldheid”, maar die worden niet concreet gemaakt.

Nogmaals, we zijn de Heere dankbaar dat de drie kerken een belangrijke stap hebben gezet door niet mee te gaan met de fusie en wijzen op het belang Gods Woord vast te houden en gebonden te zijn aan de gereformeerde belijdenis. Maar er blijft zoveel onbenoemd.

We hopen dat hun intentie niet is een terugkeer naar de GKv anno 2003. De vrijmaking van 2003 heeft ons als DGK doen beseffen dat het verval van de kerken al ver vóór 2003 gaande was. Dat heeft ons ertoe gebracht om de kerkelijke besluiten die vanaf GS Ommen 1993 genomen waren, grondig te reviseren.

Mochten er samensprekingen komen, dan hopen we van ganser harte dat deze zaken als eerste besproken worden, uiteraard in een zoekende benadering. We belijden met art. 29 NGB toch: “wij geloven dat men nauwgezet en met grote zorgvuldigheid, vanuit Gods Woord, behoort te onderscheiden welke de ware kerk is.”

                                                                                                       (wordt vervolgd)