Toespraak tijdens openbare bijeenkomst belegd door Liberated Reformed Curch of Abbostford, 12 oktober 2023
1. Waardoor ben je kerk van Jezus Christus?
1a. Christus en Zijn kerk
We geloven in Christus als onze Zaligmaker en Hoofd van Zijn Kerk.
Wij geloven ook een heilige katholieke kerk, de gemeenschap de heiligen.
Maar wij geloven niet in de kerk maar in Christus. Dat wil zeggen we stellen ons vertrouwen niet op de kerk maar alleen op Christus. Hij vergadert Zich Zijn kerk en Hij wil dat we zijn roeping volgen om te worden vergaderd. Hij roept en eist dat wij bijeenkomen op de plaats waar Hij roept.
De kerk is niet van ons maar van Hem. Het doel van de kerk is niet in de eerste plaats ons heil maar Gods eer. Daarom staat er in zondag 21 HC Christus vergadert Zich een Kerk. Hij is de Bouwmeester, Hij het Hoofd, Hij is de herder, Hij is de Bruidegom.
1b. Kenmerken v.d. ware kerk
Wij worden geroepen daar waar Hij in waarheid en geest gediend wordt.
Anders gezegd: waar Zijn Woord en Geest regeren. Nog weer anders gezegd: waar de ware Kerk is die voldoet aan de schriftuurlijke kenmerken.
Het is helaas nodig en ook uitermate belangrijk dat we de ware kerk moeten onderscheiden van andere kerken, die we niet ware kerk kunnen noemen.
Dat betekent dat Christus Zijn kerk in die andere kerken niet samenroept.
Hoe onderscheid je nu de ware kerk van die andere kerken?
Onze belijdenis spreekt hierover Gods Woord na in art. 29 NGB.
Daar lezen we eerst dat we “nauwgezet en met grote zorgvuldigheid” moeten vaststellen wat en waar de ware kerk is.
Daarvoor wijst de belijdenis op de kenmerken van de ware kerk: namelijk
– dat de kerk de zuivere prediking van het evangelie onderhoudt;
– dat zij de zuivere bediening van de sacramenten onderhoudt zoals Christus die heeft ingesteld;
– dat de kerkelijke tucht geoefend wordt om de zonden te bestraffen.
Onze belijdenis voegt er dan nog aan toe:
Kortom,
– dat men zich richt naar het zuivere Woord van God,
– alles wat daarmee in strijd is verwerpt
– en Jezus Christus erkent als het enige Hoofd.
Elke oprecht gelovige wordt zo opgeroepen om dit nauwgezette en zorgvuldige onderzoek te doen of hij of zij nu lid is van de kerk of niet.
1c. Ecclesia reformata semper reformanda
Ook als leden van een kerk, waarvan in het verleden met blijdschap werd vastgesteld, dat deze kerk voldoet aan de kernmerken en daarom ware kerk van Christus is, is blijvend onderzoek nodig. Steeds zullen we opnieuw moeten vaststellen of de kerk trouw is gebleven aan Gods Woord. Er kunnen immers dwalingen zijn ingeslopen, er kan een onschriftuurlijke tolerantie zijn ontstaan. In die gevallen zal er gewaaschuwd moeten worden. Dat houdt in het inzenden van bezwaarschriften in de kerkordelijke weg.
De kerkgescheidenis leert ons dat reformatie steeds weer nodig is. Ecclesia reformata semper reformanda: De gereformeerde kerk moet altijd weer gereformeerd worden. Als het om fundamentele zaken gaat, waarbij de kenmerken in geding zijn, zal er bij afwijzen van bezwaren uiteindelijk een afscheiding en vrijmaking moeten volgen om ware kerk te blijven. In Nederland gebeurde dat in 1834, 1886, 1944 en 2003.
1d. Wettigheid en katholiciteit
Een andere zaak om ware kerk te zijn is, dat we ook naar andere kerken moeten kijken. Het Hoofd van de kerk wil eenheid zien met allen die God waarlijk liefhebben en dit ook laten zien in hun kerkgang. De kerk is toch een heilige algemene christelijke kerk? Katholiek wil zeggen: met hart en ziel verenigd in de waarheid. Een kerk is geen ware kerk maar een schismatieke, onwettige kerk wanneer zij zich onterecht afscheidt van een bestaande ware kerk, en vervolgens ernaast een nieuwe kerk institueert. Volgens art. 29NGB is dat een secte.
Ook kan het voorkomen dat men na een terechte afscheiding een kerk institueert naast een plaatselijk bestaande ware kerk of kerkverband.
Of zo’n kerk of kerkverband er is, zal direct na een afscheiding of vrijmaking moeten worden beoordeeld. Als deze ware kerk er inderdaad is volgens de kernmerken van art. 29 NGB, zullen we ons daarbij moeten voegen of met haar moeten verenigen. Dan zijn we gehoorzaam aan Christus en werken we mee met Zijn doorgaande kerk-vergaderende werk.
Als er toch een kerk wordt geïnstitueerd naast een bestaande ware kerk, wordt Christus voor de voeten gelopen. Dat is onwettig en schismatiek. Ook dan is dat volgens art. 29 NGB een secte. In plaats daarvan zullen we ons bij de bestaande kerk moeten voegen, of eraan verbonden blijven.
Dit is de reden geweest waarom leden van de vrijgemaakte gereformeerde kerken in Nederland, na emigratie naar Canada in de vorige eeuw, eerst het advies kregen zich aan te sluiten bij de bestaande kerken in Canada. Toen bleek dat deze kerken toch niet als ware kerken konden worden beschouwd vanwege afwijking in de leer, werden de CanRCs (Canadian Reformed Churches) geïnstitueerd.
2. Zoeken van eenheid
2.a. Met andere bestaande kerken
Behalve onszelf als kerk te blijven toetsen aan Gods Woord, zullen we ook om ons heen moeten blijven kijken naar andere kerken en deze toetsen of ze te herkennen zijn als kerken die staan op hetzelfde fundament. Als dat het geval is na onderzoek en gesprekken, moeten we streven naar wederzijdse erkenning en vereniging. Zo werken we mee aan het kerkvergaderend werk van Christus. Dat werk is niet statisch in de zin dat alles bij het oude blijft, maar dynamisch: Christus kan bestaande kerkbeddingen stoppen en nieuwe beddingen maken. Zijn werk is pas af is bij Zijn wederkomst op de laatste dag.
2.b. Een kerkverband voor het “ binnenland” en buitenlandse zusterkerkrelaties voor het “buitenland”
Landelijk zal er een kerkverband moeten worden gevormd als uitvoering van Gods bevel zoals in art. 28 NGB verwoord. Het gaat er steeds om dat dat we laten zien dat we het lichaam van Christus zijn en met hart en ziel door één Geest aan elkaar verbonden zijn. En dat we ons samen willen buigen onder het juk van Christus en zo de broedelijke eenheid willen dienen. Dat juk van Christus vraagt gehoorzaamheid aan Zijn leer, de opbouw van Zijn kerk en het vormgeven aan Zijn lichaam in de gemeenschap der heiligen. Daar hoort bij het op elkaar toezien en zo nodig terechtwijzen d.m.v. bezwaarschriften.
Daar hoort ook bij het vormen en onderhouden van een kerkverband.
Elke vorm van gemeenschap buiten het kerkverband om, verdraagt zich niet met de eenheid die God vraagt. Ook het kerkverband hoort bij het juk van Christus.
De gemeenschap der heiligen is overigens gelijk aan de ene katholieke christelijke kerk, zoals we dat belijden in de Apostolische geloofsbelijdenis.
Die gemeenschap is niet buiten die ene kerk te vinden.
We moeten ons dus afscheiden van een kerk die niet meer de ware kerk is gebleven. Dat is een goddelijk bevel, dat we niet mogen tegenspreken, maar moeten opvolgen, zelfs als de overheid dat met geweld tegenstaat of als dat het breken van familie- of vriendschapsbanden met zich meebrengt. De Heere Jezus is daar Zelf heel duidelijk over. We mogen die ware kerk ook niet verlaten, want ook dan handelen we tegen Gods bevel in.
Ook mogen we geen kerkelijke gemeenschap hebben met anderen zonder de van God bevolen eenheid. Dat gebeurt door in het zelfde gebied een zusterkerkrelatie met een andere kerk aan te gaan, terwijl je je samen niet buigt onder het volledige juk van Christus. Hoe is dat te rijmen met Ef. 4: 1-16?
Behalve het vormen en onderhouden van een kerkverband binnen eigen land zullen we wel moeten streven naar zusterkerkrelaties met ware kerken in het buitenland, voorzover dit mogelijk is qua bereikbaarheid, taal en cultuur.
Ook daarvoor is voortdurend een zoekende en toetsende houding nodig.
(wordt vervolgd)