Het is de goedertierenheid van de HEERE
dat wij niet omgekomen zijn,
dat Zijn barmhartigheid niet opgehouden is!
Nieuw zijn ze,
elke morgen;|
groot is Uw trouw!
Mijn deel is de HEERE,
zegt mijn ziel,
daarom zal ik op Hem hopen.
(Klaagliederen 3: 22-24, HSV)
Klaagliederen is één klaagzang over het verval van Juda, Israël en Jeruzalem. Eén klaagzang over het verval en de teloorgang van de Kerk. Het Bijbelboek ademt verdriet en treurnis en berouw.
Maar midden in die klaagzangen klinkt ook het machtige evangelie: “Groot is uw trouw! Mijn deel is van de HEERE, …, daarom zal ik op Hem hopen.” Midden in de treurnis toch blijdschap, dankbaarheid en uitzicht! In geloof.
Nee, we gaan niet het Bijbelboek Klaagliederen verder uitleggen. We willen ook niet de Klaagliederen en de prediking van Jeremia één op één van toepassing verklaren voor onze situatie, voor de situatie van de kerk in Nederland in onze dagen. Daar moet je voorzichtig mee zijn.
Maar de tekst spreekt ons aan en mag ons aanspreken i.v.m. het onderwerp van dit en komende artikelen: “Lijden aan de kerk”.
Lijden
Wat is dat eigenlijk, lijden? In de literatuur vind je allerlei omschrijvingen. Lijden is verdriet en ellende ondergaan. Grote inspanning verduren. Moeten afzien. Verduren van pijn, leed, verlies of beschadiging. Ervaringen en gevoelens die zijn gebaseerd op het verduren van moeite. En zo kunnen we nog even doorgaan.
De betekenis is wel duidelijk. Lijden betekent dat je zorg, moeite en verdriet ervaart en onmacht om daar zelf iets aan te veranderen.
Dat kan heel groot zijn. Diep ingrijpend in het leven. Beheersend.
Het kan ook klein zijn maar toch wezenlijk aanwezig in het leven. Voortdurend op de achtergrond.
In de kerk
We kunnen wel zeggen dat vrijwel ieder mens in aanraking komt met lijden. Sinds de zondeval is dat ons deel. Ook gelovigen kennen lijden. Het is niet zo dat in de kerk geen moeite en zorg en verdriet voor komen. Het is gelukkig wel zo dat we met ons lijden terecht kunnen bij de HEERE. Maar de HEERE neemt niet in dit leven alle moeite en verdriet weg.
Ook in de kerk kennen we leed en lijden.
Door dingen die ons overkomen: ziekte, overlijden, tegenspoed, onvervulde verwachtingen …..
Soms door woorden en daden van geloofsgenoten.
Soms door onze eigen schuld, door ons eigen denken, spreken en handelen.
In de kerk is dat niet anders dan buiten de kerk.
Het grote verschil is dat wij deelhebben aan Christus en daardoor uitzicht op het einde van het lijden.
Aán de kerk
We kennen dus gewoon lijden in de kerk.
Maar er is ook sprake van “lijden áán de kerk”. Dat ligt anders. Je zou kunnen zeggen: dat is lijden, dat zijn negatieve gevoelens die veróórzaakt worden, zo ervaren we dat dan, dóór de kerk. Door kerkelijke vergaderingen en instanties. Door kerkelijke omstandigheden en processen. Door kerkelijke ontwikkelingen.
Dan hebben we het over moeiten die ontstaan door bepaalde besluiten. Van je kerkenraad. Van de classis. Of van de generale synode. Besluiten waarvan je de overtuiging hebt dat ze niet goed zijn voor de kerk van de HEERE. Besluiten die niet goed zijn om de kerk op de juiste weg te houden. Besluiten waarvan je oprecht meent dat ze in strijd zijn met Schrift en belijdenis. Maar ze worden toch genomen en uitgevoerd.
Dan hebben we het over de manier waarop broeders en zusters in de kerk behandeld worden in hun moeiten en zorgen.
Lijden is dan lijden áán de kerk.
Niet serieus
Dat lijden kan ook veroorzaakt worden door de manier waarop kerkelijke vergaderingen en ambtsdragers omgaan met moeite en kritiek. Je voert Schriftuurlijke argumenten aan tegen een besluit maar er wordt niet op ingegaan. Los van de vraag of je gelijk hebt op niet. Maar je inbreng wordt niet serieus genomen. Of genegeerd. Genegeerd worden, niet serieus genomen worden in je argumentatie is een van de ernstigste oorzaken van persoonlijke twisten in de kerk. Het brengt in strijd met het zesde gebod, zoals we de inhoud van dat gebod belijden in Zondag 40 van de Heidelbergse Catechismus.
En aan welke kant het gelijk ook is, in zo’n situatie van niet ingaan op argumenten, niet echt in gesprek gaan, niet serieus nemen, ontstaat er moeite en spanning, verdriet en zorg.
Lijden. Lijden aan de kerk.
Onbegrip
Dat lijden kan veroorzaakt worden door onbegrip. Doordat je merkt dat je in de kerk niet meer allemaal dezelfde taal spreekt. Doordat je niet meer dezelfde geloofsinteresses hebt. Doordat individualisme sterker lijkt dan samenleven in het Verbond. Doordat je steeds meer verschillend gaat denken over de kerk en het kerk zijn. Soms ook doordat er geen moeite wordt gedaan om elkaar te begrijpen. Een etiket is gauw geplakt en veel gemakkelijker dan serieus discussiëren en studeren.
En de broeder of zuster staat er alleen voor.
Hij of zij ervaart een vorm van eenzaamheid binnen de kerk. Vervreemding soms. Een eenzaamheid en vervreemding die er niet horen te zijn.
Lijden aan de kerk.
Onder ons
Ja, zulk lijden aan de kerk komt voor ìn de kerk. Ook onder ons. Juist in deze tijd van grote veranderingen. We weten dat er in de kerken en ook in onze lezerskring broeders en zusters zijn die zulk lijden ervaren. En er mee worstelen. Die zich zorgen maken over de kerk die ze liefhebben, die moeite hebben met allerlei zaken, die niet begrijpen waarom de dingen zo gaan als ze gaan. We vragen ons af of daar in de gemeenten wel voldoende pastorale aandacht voor is. Lijden aan de kerk is een ernstige zaak. Het kan de oorzaak worden van minder betrokkenheid bij de kerk en kerkelijke zaken. Het kan afdoen aan de blijdschap van het geloof.
Wat moeten we er mee?
Lijden aan de kerk ….. hoe gaan we daarmee om? Als het onszelf betreft? Als we ons niet serieus genomen voelen? Als we geen antwoorden krijgen? Als er geen begrip wordt getoond? Als onze zorg niet weggenomen wordt? Als men ons in de kou laat staan? Als we behandeld worden als “dwarsliggers”? Of als hinderlijke “zeurkousen”? Als we een etiketje opgeplakt krijgen?
Moeten we ons dan maar afzonderen? Alles fatalistisch aanvaarden?
Of op alles en iedereen in de kerk kritiek gaan oefenen?
Moeten we maar cynisch worden?
Of ons kerkelijk leven voortdurend laten beheersen door ontevredenheid en boosheid?
Moeten we misschien een ander kerkgenootschap zoeken?
Over deze vragen willen we in enkele vervolgartikelen ingaan. En daarbij kijken hoe er in de Schrift over lijden gesproken wordt. Met het oog op Klaagliederen 3: 22-24 en andere Bijbelplaatsen.
(wordt vervolgd)