Over de gereformeerde predikantenopleiding de eeuwen door
Emmen
Op de volgende synode, de GS te Emmen, 2009/2010, wordt een heel belangrijk besluit genomen.[i] Er wordt een eigen opleiding gestart, náást de opleiding aan TUA of TU Kampen. Alleen begeleiden blijkt beslist niet voldoende te zijn om studenten inzicht te geven in dwalingen en de bestrijding daarvan. We laten een deel van de besluittekst volgen.
Besluit 1:
De synode van De Gereformeerde Kerken in Nederland, bijeen te Emmen op 14 november 2009, besluit om te starten met een eigen opleiding welke verplicht is voor studenten in de vooropleiding en de theologie om toegelaten te kunnen worden tot de kerkelijke examens om te komen tot het ambt van dienaar des Woords in De Gereformeerde Kerken.
Gronden:
1. De kerken blijven bij het beginsel m.b.t. de opleiding tot de dienst des Woords bij het: “Voor de kerk, door de kerk”, zoals verwoord wordt in de artikelen 18 en 19 KO.
2. De beïnvloeding aan de huidige opleidingsinstituten gaat vanaf het begin en met het voortschrijden van de tijd in toenemende mate in een Schriftkritische richting.
3. Onze studenten werken aan de vooropleiding, de bachelorfase of aan de afronding daarvan en één student begint aan het eerste deel van de masterfase.
4. Een eigen opleiding naast de opleiding van de TUK en de TUA heeft tot gevolg dat de studenten in voldoende mate geïnstrueerd worden in het onderkennen en weerleggen van dwalingen, welke in toenemende mate bezit nemen van onze omgeving.
5. Een geleidelijke opbouw heeft tot voordeel dat wat meer de tijd genomen kan worden om dit pionierswerk verantwoord te verrichten. Een duidelijk en schriftuurlijk besluit. Voor Christus en de kerk!
Hasselt[ii]
Door de GS te Hasselt, 2011/2012 wordt nog veel verder gaand besloten. Er zijn op dat moment twee studenten die de bachelorfase volgen aan de TUA (Christelijk Gereformeerd). Uit de aanvullende lessen die de studenten krijgen en uit hun college-verslagen en mondelinge rapportages blijkt dat de TUA steeds meer ruimte geeft voor schriftkritisch denken. Er wordt werk van theologen gepresenteerd die een leer verkondigen die beslist in strijd is met de Bijbel. (Barth, Jung, Bonhoeffer). Daarbij wordt geen kritiek geleverd. Het is blijkbaar nuttig om kennis van te nemen. Verder moeten studenten zelf maar zien. Ook is de hele studie-omgeving steeds meer interkerkelijk. Dit geeft grote en toenemende zorg. De conclusie is dat doorgaan met de studenten aan de TUA niet meer verantwoord is.
Eigen opleiding
De afgevaardigden nemen dan het besluit om een volledig eigen opleiding te starten. Opnieuw ‘vàn de kerken vóór de kerken’. Weloverwogen. In het besef dat de krachten klein zijn. Maar tegelijk bewust van de roeping van de kerken. Om allereerst te zorgen voor predikanten die trouw zijn. In vol vertrouwen op de Heere, die geven zal wat nodig is. Een groot besluit van kleine mensen. Genomen in geloof. En “wie veracht de dag van de kleine dingen”? [iii] Opnieuw, net als in de tijd van de Afscheiding ‘blind voor de toekomst, ziende op het gebod’.
Ja, dan haalt een student geen wetenschappelijke titel. Maar dat is voor de kerk ook niet het belangrijkst. De studenten zagen daar dan ook vrijwillig en bewust van af.
Het besluit werd genomen door de grootst mogelijke meerderheid: alle afgevaardigden die mochten stemmen, stemden voor.
Besluit 1:
De Generale Synode van De Gereformeerde Kerken in Nederland te Hasselt, bijeen op 26 november 2011besluit om de gehele opleiding tot de Dienst des Woords in eigen beheer te nemen.
Besluit 2:
De Generale Synode van De Gereformeerde Kerken in Nederland te Hasselt, bijeen op 26 november 2011, besluit het College van Opleiding de volgende opdrachten te geven:
1. om op een verantwoorde wijze zelf onderwijs te geven in zoveel mogelijk vakken van bachelor- en masterfase;
2. om zo nodig zelf onderwijs te selecteren bij andere onderwijsinstellingen;
3. om niet-theologisch onderwijs in sociale vakken en vaardigheden door derden te laten geven, bij voorkeur uit De Gereformeerde Kerken;
4. om er naar vermogen voor te zorgen dat de studenten op alle vakgebieden een voluit gereformeerde vorming ontvangen, door middel van onderwijs en/of begeleiding van het vereiste niveau;
5. om bij de selectie van in te kopen onderwijs en het aantrekken van nieuwe medewerkers nauw samen te werken met deputaten Opleiding tot de Dienst des Woords, overeenkomstig het Statuut, zodanig dat deputaten na overeenstemming tot de beoogde inkoop c.q. aanstellingen kunnen overgaan.
Gronden:
1. De kerken onderhouden een eigen Opleiding tot de Dienst des Woords (art. 18, KO).
2. De uitbesteding van omvangrijke onderdelen van de theologische vakken aan de Theologische Universiteit van Apeldoorn is niet langer verantwoord gebleken, aangezien dit onderwijs voor een groot deel in strijd is met de Schriftgetrouwheid die art. 18 KO vereist. De sfeer van tolerantie en oecumenisme aldaar betekent een gevaar voor de juiste vorming van de studenten.
3. Het is van groot belang dat de studenten leren om dwalingen te onderscheiden en af te wijzen. Op de eigen Opleiding zal hier veel aandacht aan moeten worden besteed.
4. Op de eigen Opleiding zal het onderwijs in de Schrift meer centraal staan en zal veel gebruik worden gemaakt van betrouwbare gereformeerde literatuur voor het Schriftuurlijk onderwijs.
5. De doelstellingen van de Opleiding zijn, dat de student die de Opleiding met goed gevolg heeft doorlopen, blijk geeft van voldoende attitudes, inzichten, kennis en vaardigheden, zoals deze in de Studiegids zijn verwoord, om te kunnen dienen als dienaar des Woords in de kerken. Dit kan vooral worden gerealiseerd als het onderwijs in eigen beheer wordt vormgegeven.
We mogen vaststellen dat dit kleine begin heeft mogen leiden tot een volwaardige predikantenopleiding op een voldoende niveau. Nu al 13 jaar lang. En de Heere heeft dat kleine begin gezegend: al 4 predikanten van de eigen opleiding mogen de kerken dienen. Twee studenten zijn momenteel al ver gevorderd in hun studie. Ondanks kleine krachten en weinig beschikbare docenten.
Wat is hiervoor in de kerken gebeden, gedankt en geofferd!
GS Dalfsen
We staan nu aan de vooravond van de hereniging met de GKN. Binnen de GKN wordt heel anders gedacht over een eigen opleiding. Men acht dat, ondanks wat de Heere geeft aan DGK, toch niet mogelijk. Ook niet na de hereniging. De GKN gaan er dan ook voor om studenten de eerste vier jaar, de bachelorfase en een éénjarige masterfase, te laten volgen aan de TUA. Met begeleiding, dat wel. Alleen voor het tweede deel, de masterfase, wil men dat in eigen hand te houden.
Op voorstel van deputaten voor de Opleiding tot de Dienst des Woords hebben de afgevaardigden naar de DGK synode van Dalfsen op 15 juni 2024 besloten om daarin mee te gaan. Onbegrijpelijk. Ja, er is een tekort aan docenten. Maar juist de eenwording met de GKN zou daarin kunnen voorzien. Er ligt voor de opleiding die de DGK heeft ontwikkeld een compleet, beproefd programma op tafel. Maar de keuzes zijn gemaakt. DGK hebben, ongetwijfeld ter wille van de eenheid, een radikale draai gemaakt! De eigen opleiding wordt op termijn beëindigd. Waarschijnlijk nadat de huidige beide studenten hun studie hebben voltooid. Nieuwe studenten worden verwezen naar de TUA.
Wetenschap boven trouw
Hierbij de besluittekst van GS Dalfsen 2024.[iv]
Besluit:
De Generale Synode Dalfsen, in vergadering bijeen op 15 juni 2024, besluit deputaten ODDW opdracht te geven zo spoedig mogelijk samen met deputaten Opleiding van de GKN tot een voorstel te komen voor een gezamenlijke opleiding waarin:
a) de gereformeerde leer in liefde voor Christus’ kerk in connectie met onze voorvaderen de voornaamste plaats heeft,
b) zoveel mogelijk plaats is voor het aanleren van een academisch denkniveau met de mogelijkheid voor studenten om een universitaire kwalificatie te behalen,
c) oog te houden voor vormen van samenwerking met academische opleidingsinstituten elders in de wereld.
Gronden:
1. Voor het kerkvergaderend werk van Christus gebruikt de Heilige Geest verkondigers van het evangelie die bekwaam moeten zijn ook anderen te onderwijzen.
2. Artikel 18 van de KO stelt vast dat de kerken een theologische hogeschool zullen onderhouden. Dat betekent een opleiding in de theologische wetenschap bij voorkeur op academisch niveau.
3. De KO geeft gouden richtlijnen op grond van wat de Schrift ons leert, God is geen God van wanorde, maar van vrede (1 Kor. 14:33), dus om de vrede in de kerken te dienen. Dat geldt ook voor dit artikel.
4. De aanstaande samenvoeging van de kerkverbanden van DGK en GKN maakt het wenselijk en noodzakelijk om samen een vorm van opleiding in te richten voor de dienst van het Woord.
5. Christus’ Kerk is van alle tijden en daarom behoort gedegen kennis van wat onze vaderen aan Schriftstudie hebben voortgebracht onmisbaar.
6. Christus’ Kerk is wereldwijd. De katholiciteit van de Kerk is gediend met het onderhouden van contacten met (gereformeerde) theologen wereldwijd. Daarvoor is een academische kwalificatie behalve een goede ingang in de meeste gevallen ook een vereiste.
7. DGK heeft tussen 2003 en 2009 gebruik gemaakt van de opleiding aan de TUA, maar in 2011 gekozen voor de optie van een eigen invulling met afzien van een academische kwalificatie. Na 13 jaar en de gewijzigde omstandigheden is een her-evaluatie op zijn plaats.
8. Er is voldoende reden om alle expertise in zowel DGK als GKN samen te voegen in grondig overleg.
Eén grond voor het besluit springt er wat ons betreft uit. Die grond voerde ook de boventoon tijdens de bespreking. Dan gaat het om besluit b en grond 6.
Het gaat om het kunnen behalen van een academische kwalificatie. Een wetenschappelijke titel. Dat is nu blijkbaar noodzakelijk. Daarom moet de eigen opleiding, die geen titel kan bieden, verdwijnen. Men heeft liever niet dat we dat zo zeggen. De opleiding verdwijnt niet, zo wordt gezegd, maar die wordt samengevoegd met de Academie voor Theologie van de GKN. Maar dan houden we ons bezig met woordspelletjes. Feit is dat de eigen opleiding, juist voor de bachelor, de belangrijke basis, er straks gewoon niet meer is.Dan is er geen volledig gereformeerde predikantenopleiding meer.
Wetenschap wordt in feite geplaatst boven eenvoudige trouw aan Gods Woord. Je zou met een knipoog naar het verleden kunnen zeggen: de visie van de VU tegenover de visie van ‘Kampen’. En deze keer heeft de visie van de VU, naar de mens gesproken, de overhand gekregen.
TUA
En de bezwaren tegen het onderwijs aan de TUA? Zijn die dan weggenomen? Door deputaten wordt gesteld dat de situatie nu een heel andere is. Maar er is geen bewijs geleverd voor het gegeven dat de TUA nu meer schriftgetrouw zou zijn. Of minder interkerkelijk. De “andere situatie” is dat we er nu anders tegenaan kijken. Wìllen kijken! De TUA gaat er alleen maar op achteruit, getuige de ervaringen van onze studenten. Maar dat werd door deputaten en een meerderheid van afgevaardigden genegeerd.
Katholiciteit
We kunnen ons niet aan de indruk onttrekken dat dit besluit ook alles te maken heeft met een nieuwe invulling van het begrip katholiciteit. Katholiciteit staat voor eenheid in waarheid. (Joh. 17). Maar tegenwoordig lijkt in GKN en DGK dat woord een andere lading te hebben gekregen. Pluriform en denominationalistisch. Dat blijkt uit grond 6. En ook uit de gevoerde discussie. Samenwerking wereldwijd, met andere academische instituten, blijkt heel erg belangrijk te zijn. En je wordt blijkbaar pas voor vol aangezien als je een academische titel hebt. Anders kun je geen serieuze gesprekspartner zijn. Zou dat niet meer zeggen over die academische instituten dan over onze eigen opleiding? Nogmaals, DGK zijn radikaal veranderd.
Balans
Aan het eind van deze serie kunnen we voorzichtig een balans opmaken. Dan zien we dat met de afdwaling van de kerk ook de predikantenopleiding een verkeerde kant op gaat. Vaak begint het zelfs bij de opleiding. Maar we zien ook dat de Heere, met de reformatie van de kerk, ook mogelijkheden geeft om trouwe bedienaren des Woords op te leiden. Hij gaf daarvoor steeds weer wat nodig was: geloof en vertrouwen. En Hij gaf steeds daaraan zijn zegen.
Het besluit om nu toch de eigen predikantenopleiding grotendeels te beëindigen, zonder goede gronden, geeft verdriet, zorg en grote moeite. Moeten we vaststellen dat opnieuw de dag van de kleine dingen wordt veracht? Moeten we vrezen dat we opnieuw de zegen van de Heere afwijzen en verspelen. Gaat het nog wel voor Christus en de kerk?
Maar we willen deze serie niet in mineur afsluiten. De geschiedenis van de gereformeerde predikantenopleiding de eeuwen door leert ons dat de Heere getrouw is. We mogen, ja, we moeten bouwen op Zijn beloften. Hij kan wonderen werken en doet dat ook. De kerk is Zijn eigendom. Hij bewaart die.
Laten we in dat vertrouwen, ziende op de beloften, gewoon op onze eigen plaats, met onze eigen gaven en beperkingen, ons blijven inzetten voor de bewaring en de bouw van de kerk.
“Wentel uw weg op de HEERE en vertrouw op Hem: Híj zal het doen.” (Psalm 37: 5).
[i] Acta GS Emmen 2009/2010
[ii] Acta GS Hasselt 2012
[iii] Zacharia 4: 7
[iv] Acta GS Dalfsen 2024
_____________________________________________________________________________________
Bericht
Eventuele bezwaarschriften en/of revisieverzoeken m.b.t. besluiten van de GS te Dalfsen 2024 van DGK kunnen tot uiterlijk 30 augustus 2024 ingediend worden bij de roepende kerk voor DGK, DGK Groningen.
Adres: scribadgkgroningen@gmail.com